Durdurucu ve koruyucu ortodontik tedavi
1. Ortodonti ne demektir?
Çocuklarda ve erişkinlerde, gerek çeneler arası (iskeletsel), gerekse dişsel yapı bozukluklarının düzeltilmesi işlemine ortodonti denir.
2. Durdurucu ve koruyucu ortodontik tedavi ne demek?
Koruyucu ortodontik tedavi, ortodontik bozukluğa olası sebebiyet verecek patolojiyi ortadan kaldırarak ortodontik problemin oluşmasının önlenmesi için uygulanan tedavi; durdurucu tedavi ise başlamakta veya başlamış olan ortodontik problemlerin daha kompleks hale gelmesini önlemek amacıyla uygulanan tedavi anlamına gelmektedir.
3. Durdurucu ve koruyucu tedavilerin avantajları nelerdir?
- Kemiksel yapının deformasyonuna engel olunur.
- Dişlerde ve çenelerde yanlış yapılanmaya engel olunur.
- Parmak, dil ve ya dudak emme gibi çocuğun bırakmak istediği bir alışkanlığı varsa alışkanlık kırıcı apareylerin uygulanması durumunda çocuk bu alışkanlığından kurtulur.
- Tedavi sonrasında elde edilen başarı çocukta psikolojik rahatlama oluşturur.
- Ortodontik bozukluklarda erken tedaviye başlanarak büyüme gelişim döneminden yararlanılır. Çünkü bu dönemde vücuttaki hormonal ve hücresel faaliyetler hızlıdır. Buna bağlı olarak diş ve çene hareketleri de oldukça hızlıdır. Bu nedenle ortodontik tedaviler bu dönemde hızlı ve başarılı bir şekilde gerçekleştirilebilir. Çeneler arasındaki (iskeletsel) sorunlar ancak büyüme ve gelişim dönemi içersinde düzeltilebilir. Ergenlik döneminin bitmesiyle birlikte artık erişkin tedavisine geçilir. Erişkin dönemde uygulanan tedaviler daha çok dişseldir ve tedavi çocuk yaşlara göre daha uzun süreyi kapsar.
- Erken yaşlarda başlanılan tedavilerle hasta kooperasyonu artar.
- Erken başlanılan ortodontik tedavi çocuğunuzun özgüvenini arttırır; ayrıca ergenlikteki ortodontik tedavi ihtiyacını minimalize eder.
4. Durdurucu ortodontik tedaviler nelerdir?
- Ağızdan nefes alma, parmak, dil veya dudak emme, dil itimi gibi her türlü ağız alışkanlığının önlenmesi.
- Parmak, dil veya dudak emme, dil itimi gibi alışkanlıklar sonucu oluşmuş alt ve üst ön keser dişler arasındaki boşluğun kapatılması
- Diş arkının (kavsinin) dış veya iç tarafında süren diş veya dişlerin arktaki yerlerini almasını sağlamak.
- Üst ve alt çenenin genişletilmesi.
- Süt dişlerinin erken kaybına bağlı olarak veya arayüz çürükleri neticesinde kaybedilmiş ark mesafesinin geri kazanılması.
- Damak tarafında konumlanmış dişlerin arktaki yerini almasının sağlanması.
- Dudak tarafında konumlanmış köpek dişlerine yer sağlamak amacıyla ön ve arka dişleri zıt yönde iterek yer kazanılması.
- Ağız solunumu neticesinde oluşan klinik tablonun (darlaşmış üst çene, buna bağlı olarak meydana gelen çapraşıklık, üst arka grup dişlerin uzaması ve ön bölge açık kapanış) düzeltilmesi için KBB uzmanı ile konsültasyon ve neticesinde ortodontik tedavinin hemen başlatılması.
5. Koruyucu tedaviler nelerdir?
- Süt dişlerindeki ara yüz çürüklerinin tespit edilir edilmez tedavi edilmesi, madde kaybının fazla olduğu dişlerde pedodontik kuron uygulanması.
- Eğer süt dişinin erken çekimi gerekiyorsa çekim sonucu oluşan yerin yer tutucu ile daimi diş sürene dek korunması.
- Süt dişli dönemde kapanış sırasındaki erken temaslara bağlı olarak alt çene kaymalarının önlenmesi.
- Parmak emme, emzik emme veya tırnak yeme gibi ağız alışkanlıklarının ortodontik bozukluk oluşturmasına engel olmak amacıyla çocuğun yakından takip edilmesi; gerekirse alışkanlık kırıcı aparey uygulanması.
- Geniz eti, alejik rinit gibi burun solunumu güçleştiren durumlarda, ağız solunumu yapan çocukların ebeveynlerini uyararak, çocukların KBB uzmanına sevk edilmesi.
Kaynaklar
Bell RA, Dean JA, McDonald RE, Avery DR. Managing the developing occlusion. In: Dean JA, Avery DR, McDonald RE. Dentistry for the child and adolescent. St. Louis, Mosby Elsevier, 9th ed., 2011, p: 550-613.
Mathewson R, Primosch R. Guidance of the developing occlusion. In: Fundamentals of pediatric dentistry. Quintessence Publishing, Co, Inc. 1995. P:352-371.