Ergenlik döneminde diş ve ağız sağlığı

Genel olarak 13-18 yaş arası ergenlik dönemi olarak adlandırılır. Ergenlik dönemindeki gençler okul, spor ve sosyal aktivitelerle o kadar meşguldürler ki ağız hijyenine gereken özeni göstermeye zaman bulamazlar. Ayrıca bu dönemde fast-food tüketimi artar, dengeli ve düzenli beslenmeden uzaklaşırlar. Buna bağlı olarak ergenlik döneminde diş çürükleri ve diş eti problemleri artar.

Dişlerin düzenli fırçalanması, diş ipi kullanma, sağlıklı beslenme ve rutin diş hekimi kontrolleri ergenlik döneminde de ağız ve diş sağlığının korunmasında önemli rol oynar.
Çocuğunuzun ergenlik döneminde diş çürüğünden uzak kalması için yapmanız gerekenler:

• Çocuğunuzu dişlerine iyi bakması için teşvik edin. Bu da günde en az iki kez diş fırçalaması ve günlük diş ipi kullanması anlamına geliyor. Gençler nasıl göründükleri konusuna çok önem verirler. Oral hijyenin sağlanmaması sonucu oluşacak diş çürükleri, diş eti problemleri ve diğer dental problemler konusunda bilgi edinmelerini sağlayın.
• Onlara iyi örnek olun. Eğer siz kendi dişlerinize iyi bakarsanız  çocuğunuz da ağız hijyeninin sizin için ne kadar önemli olduğunu kavrayacaktır. Sizin bu konudaki çocuğunuza yaptığınız uyarılarınız ve ihtarlarınız sözde kalmayacak anlam kazanacaktır.
• Çocuğunuzu diş hekimini düzenli ziyaret etmesi konusunda bilinçlendirin.
• Ağız-diş sağlığı ile ilgili materyalleri; diş fırçaları, diş ipleri, farklı tatlarda diş macunlarını her an elinizin altında olacak şekilde evde bulundurun.
• Ev için yüksek çürük potansiyeli olan atıştırma tarzı yiyecekler almayın. Onların yerine çeşitli meyve ve sebze ile çocuğunuzun ara öğün ihtiyacını gidermesini sağlayın.

Ergenlik dönemindeki gençlerin bilmesi gereken dental konular:

• Ortodontik tedavi: Günümüzde birçok genç çapraşıklık ve düzgün olmayan çene kapanışına sahip olduğu için ortodonti tedavisine gereksinim duymaktadır. Kapanış problemleri, dişlerin düzgün temizlenmesini zorlaştırmakla kalmayıp dişlerin erken kaybına ve çiğneme kaslarına ekstra yük binmesine sebep olmaktadır. Pedodontistin veya ortodontistin yaptığı muayene sonucu ortodontik tedaviye ihtiyacınız olup olmadığı veya ihtiyaç durumunda hangi tür tedavinin uygulanacağına karar verilecektir. Ortodontik tedavi sırasında dişlerin temizlenmesine daha fazla önem verilmelidir.



Ortodontik Tedavi

• Sporda kullanılan ağız koruyucuları: Eğer sporla uğraşıyorsanız ağız koruyucuları dişlerinizin ve ağzınızın korunmasında önemli bir rol oynar. Bu aparey üst dişleri örter ve dişlerin kırılmasını, dudakların kesilmesini ve ağzın yaralanmasını önler.


Sporda kullanılan ağız koruyucuları

• Beslenme: Beslenme dental sağlık için de çok önemlidir. Bir çok atıştırmalık yiyecek ve içecekte bulunan şeker ve nişasta plak formasyonunu arttırarak diş çürüklerinin başlamasına neden olur. Bu nedenle atıştırma tarzı yiyecek ve içeceklerin sayısını azaltmak önemlidir. İçeriğinde şeker ve nişasta bulunan bu tarz yiyecekleri yediğiniz zaman dişleriniz 20 dakika veya daha uzun sure asit ataklarına maruz kalır.

Beş yiyecek grubundan oluşan dengeli beslenme ise genel sağlığınız kadar dental sağlığınız için de önemli farklar yaratacaktır. Atıştırmalık olarak, peynir, çiğ sebze, meyve, sade yogurt gibi besleyici gıdaları seçin.

• Sigara ve nargile kullanımı: Ergenlik çağındaki gençlerin yenilikleri ve bilinmeyenleri deneme eğilimleri fazladır. Bu nedenle sigara ve nargile gibi kötü alışkanlıklara kolayca yönelebilirler. Son yapılan araştırmalar sigara kullanımının erişkinlerde düşme göstermesine rağmen gençlerde arttığını ortaya koymuştur. Türkiye'de 13-15 yaş arasındaki öğrenciler arasında sigara alışkanlığı 2003 yılında yüzde 6.9 iken 2009'da bu oran 8.4'e çıkmıştır.

Sigara kullanımı bir çok sağlık problemine neden olmakla birlikte dişleri, ve diş etlerini sarartır, diştaşlarını boyar ve kötü ağız kokusuna sebep olur. Daha önceleri yaşlı bireyler tarafından kullanılan nargile, günümüzde gençler arasında yaygınlaşmaktadır. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Erol Sezer, nargile kullanımının en az sigara kullanımı kadar zararlı, öldürücü hastalıklara neden olan  bağımlılık yapıcı bir alışkanlık olduğunu belirtmiştir. Uzun dönemde sigara ve nargile gibi alışkanlıklar diş eti ve oral kanser gibi hastalıklara yakalanma riskini arttıracaktır. Eğer bu tip alışkanlıklarınız varsa ve ağzınızdaki bir problemden şikayetçiyseniz pedodontistinize/diş hekiminize bu durumdan bahsedin.

• Yeme bozuklukları: Bulimia (aşırı yemek yeme ve kusma) ve anoreksiya (kilo almaktan aşırı korkma nedeniyle yemek yedikten sonra kusma) dişlerin mine dokularında aşınmaya yol açarak dişlerin görünümlerini direk olarak etkileyen ciddi hastalıklardır.                         

Dişhekimleri dişlerin bozulmuş yapılarını düzeltmekle birlikte hayati tehlikeye yol açan bu tip rahatsızlıkların tedavisi için sizleri bir uzman doktora sevk edecektir. Bu nedenle eğer yeme bozukluğu problemi yaşıyorsanız vakit kaybetmeden doktorunuza başvurun.

• Diş beyazlatma: Günümüzde bir çok genç dental estetik ile oldukça yakından ilgilidir. Diş beyazlatma ise bunların başında gelmektedir. Diş beyazlatma ürünleri marketlerden ucuz bir şekilde temin edilmekle birlikte eğer bu ürünler yanlış ve uygun olmayan şekilde kullanılırsa dişlere ciddi zararlar verebilir. Güvenli ve hızlı bir şekilde diş beyazlatma ancak diş hekimlerinin uygulayacağı yöntemler ile mümkündür.