Okul öncesi çocuklarda diş çürüğü

Diş çürüğü, başlaması ve ilerlemesinde bir çok faktörün etkili olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Okul öncesi çocuklarda diş çürüğü, dişlerin çürük yapıcı bakterilerle kolonize olması, şeker içeren gıdalarla beslenme ve bu beslenme frekansının yüksek oluşu, diş ile ilgili faktörlerin kombinasyonu sonucu oluşur. Bu faktörlere kısaca değinecek olursak:

Mikrobiyolojik Faktör:  Çürük yapıcı bakteriler (Mutans streptokokları:MS) diş çürüğü ile doğrudan ilişkili mikroorganizmalar olup okul öncesi çocuklarda diş çürüğünü anlamada kilit noktayı oluştururlar. Çocuklarda oral kavitenin ilk olarak  MS ile kolonize olması çocuğun bakımı ile doğrudan alakalı olan kimseden- ki bu kişi genellikle annedir- bulaşma yolu ile gerçekleşir. Bulaşma anne ile çocuğun yakın kontakta olması, çatal kaşık gibi malzemelerin ve yiyeceklerin ortak kullanımı ile meydana gelir. Çocuğun erken dönemde MS ile infekte olması erken diş çürüğünün başlamasında önemli bir faktördür. Çocukların ilk olarak MS ile ne zaman enfekte olduğuna dair bir çok çalışma yapılmış olup bu konuda en bilineni çocukların 19 ay ile 31. aylar arasında “infeksiyon penceresi” olarak adlandırılan dönemde MS ile kontamine olduklarını gösteren çalışmadır. Buna karşılık yeni yapılan çalışmalarda henüz dişleri sürmemiş çocukların ağızların da da MS’lere rastlanmıştır.  Yüksek oranda MS, zayıf ağız hijyeni, atıştırma tipi yiyecekleri sık tüketme gibi anne ile ilgili faktörler maternal bulaşmanın gerçekleşmesine sebep olurlar.

Beslenme ile ilgili faktörler: Eğer şekerli besinlerle sık sık besleniliyorsa ve bu tip besinlerin  ağızda kalma süresi uzunsa çürük oluşumu için risk en fazladır. Çay şekeri olarak bilinen sakkaroz (sükroz) en fazla çürüğe sebep olan şekerdir. Bisküvilerde, kurabiyelerde, keklerde, pastalarda, turtalarda, şekerlerde, meyve sularında, meyve aromalı içeceklerde ve birçok katkı maddesinde kullanılır. Okul öncesi çocuklarda diş çürüğünün bu kadar fazla olması şeker içeren  bu tür gıdaların sık tüketilmesiyle açıklanabilir. Şekerli gıdaların sık sık tüketilmesi dişe yapışmış halde bulunan çürük yapıcı mikroorganizmaların bol miktarda asit üretmesine dolayısı ile dişin çürümesine sebep olur.

Diş ile ilgili faktörler: Diş minesinin oluşumundaki eksiklik veya gelişimsel bir yapı bozukluğu okul öncesi çocuklarda diş çürüğü riskini arttırır. Bu defektler dental plağın retansiyonunu ve MS kolonizasyonunu arttırır. Ağır vakalarda minenin kaybı dişin demineralizasyona (çürüğe) daha elverişli hale gelmesine sebep olur. Süt dentisyonunda mine defektleri düşük doğum ağırlığı,  annenin veya bebeğin  yetersiz beslenmesi veya hastalığı nedeniyle oluşabilir. Süt dentisyonundaki mine defektleri miadında doğan bebeklerde  %13-39 arasında görülürken düşük doğum ağırlıklı erken doğan bebeklerde ise %62’nin üzerinde seyretmektedir.

Süt dentisyonunda ihmal sonucu ilerlemiş diş çürükleri